طراحی سایت و برسی انواع وبسایت
طراحي وب به فناوري ساخت و راهاندازي صفحات وب گفته ميشود. تيم برنرز لي، مخترع وب، با برپايي يک سايت وب در اوت ????، نام خود را به عنوان نخستين سازنده? وب در تاريخ نگاشت. او در نخستين وبسايتش، از اَبَرمتن و پيوندي براي ايميل (پست الکترونيک) استفاده کرده بود.
در آغاز، سايتهاي وب با کُدهاي ساده «اچتيامال» نوشته ميشدند، گونهاي از زبان کُدنويسي که ساختار سادهاي به وبگاهها ميداد، شامل سرتيتر و پاراگراف، و توانايي پيوند دادن به صفحههاي وب ديگر، با اَبَرمتن. در مقايسه با روشهاي ديگر، اين راه تازه و متفاوتي بود که کاربران به سادگي ميتوانستند با يک مرورگر، صفحههاي پيوند خورده را باز کنند. با پيشرفت وب و هنر طراحي آن، زبان کُد نويسي اش، اَبَرمتن يا اچتيامال، پيچيدهتر و پرانعطافتر شد. ابزاري مانند جدولها که بيشتر براي نمايش نمودارهاي دادهاي بودند، بزودي مورد استفاده نادرست، براي چيدمانهاي پنهان در صفحههاي وب قرار گرفتند. با پيدايش الگوهاي آبشاري وب يا «CSS»، روش نادرست طراحي با جدولهاي پنهان در صفحه از گردونه خارج، و بجاي آن استفاده مناسب از «CSS» جايگزين شد.
فناوريهاي يکپارچه سازي دادهگاهها (Database)، مانند زبانهاي کُدنويسي سمت سرور (Server-Side Scripting) مانند CGI, PHP, ASP.NET, ASP, JSP و ColdFusion، و استانداردهاي طراحي مدرن با الگوها (CSS)، ساختار سايتهاي وب را باز هم تغيير داده و آنرا پيشرفته تر کرده اند.
همچنين با آمدن نگارههاي جاندار و فن آوريهاي پويانمايي به صفحه ها، مانند فلَش (Flash)، چهره وب بيشتر از پيش تغيير کرد و توانمنديهاي تازه به سازندگان رسانه و طراحهاي وب داده شد، و تواناييهاي بيشتر و کاراييها تازه مرورگرها براي اچتيامال.
سايتها بر اساس کاربرد و نوع برنامه نويسي به چند دسته تقسيم مي شوند که عبارت است از :
سايتهاي پويا (Dynamic Website): محتواي سايتهاي دايناميک بعد از طراحي توسط افراد عادي که دسترسي به سيستم مديريت محتواي سايت را داشته باشند قابل تغيير است. زبان برنامه نويسي وبسايتهاي پويا ميتواند براساس نياز متفاوت باشد اما عمدتا از زبانهاي ASP , ASP.Net و Php استفاده ميشود و از زبانهاي کمکي CSS و Silver light و يا Ajax براي ايجاد قابليتهاي ويژه نيز بهره گرفته مي شود.
در اينگونه از سايتها ابتدا اسکلت سايت توسط طراح ايجاد ميشود و سپس محتوا توسط مديران سايتها تغيير ميکند مانند فرم قراردادي که يکبار توسط فردي ايجاد ميشود و توسط افراد ديگري بارها تکميل مي شود، از اين رو طراح نسبت به محل قرار گرفتن و اندازه دقيق متون و تصاوير و ساير عناصري که بعداً توسط مديران سايتها تغيير ميکند اطلاع ندارد بنابر اين چاره اي ندارد جز اينکه همه حالات را در نظر بگيرد و اينکار سبب ميشود تاحدودي از گرافيک و جلوه سايت کاسته شود.
يکي از مزيتهاي سايتهاي دايناميک اين است که هيچ محدوديتي براي ايجاد، تغيير يا حذف مطالب، تصاوير و صفحات و غيره وجود ندارد.
با توجه به اينکه در سايتهاي پويا از زبانهاي برنامه نويسي پيشرفته استفاده ميشود امکانات زيادي در آنها قابل ايجاد است مانند ايجاد صفحات هوشمند، فرمها و جستجوهاي پيچيده.
استفاده زياد از کدها سبب کند شدن بارگذاري سايت و امتياز آن در موتورهاي جستجو مي شود.
نکته: سايتهاي پويا براي افراد، شرکتها و سازمانهايي مناسب است که بيش از دوبار در سال نياز به تغيير درمحتواي سايت را دارند.
سايتهاي ثابت (Static Website):
اين سايتها يکبار طراحي مي شوند و اطلاعات مورد نياز در داخل آنها قرار مي گيرد و پس از آن براي تغيير در آنها نياز به يک طراح حرفه اي يا نيمه حرفه اي سايت است. زبان برنامه نويسي اينگونه از سايتها غالبا HTML و Java Script هستند که در نوع توسعه يافته تر از CSS نيز بهره گرفته مي شود.
از آنجا که حجم کمتري از کد در طراحي سايت هاي ثابت استفاده ميشود سرعت بارگذاري (Loading) بالايي دارند. علاوه براين کاهش حجم کدها که باعث خوانايي بشتر سايت توسط رباتهاي جستجوگر ميشود از يک سو و کاهش زمان بارگذاري از سوي ديگر سبب بهتر شدن وضعيت آنها از لحاظ امتياز دهي موتورهاي جستجو يا همان "رنکينگ" مي شود. سايتهاي ثابت قيمت طراحي پايين تري را نيز عمدتا نسبت به ساير سايتها دارند.
عدم امکان ايجاد تغيير در اين نوع از سايتها توسط افراد عادي علاوه بر افزايش امنيت سبب بهرهمندي از گرافيک و ظاهري زيبا ميشود چرا که همه چيز ثابت است از جمله متون و اندازه تصاوير و همچنين همه عناصر مکان مشخص و ثابتي را دارند در نتيجه مي توان براي محل قرار گرفتن هر يک از اجزاء بهترين تصميم را گرفت.
اما از طرفي نيز عدم امکان ايجاد تغييرات توسط افراد عادي سبب ميشود تا امکان بروز رساني سايت توسط صاحبان و مديران سايت صلب شود.
نکته: سايتهاي ثابت (Static) براي افراد، شرکتها و سازمانهايي مناسب است که حداکثر يک يا دو بار در سال نيازمند به تغيير در محتواي سايت هستند.
سايتهاي مجهز به سيستم مديريت محتوا (Content Management Systems): سايتهاي مجهز به سيستم مديريت محتوا که در اصطلاح به CMS که مخفف Content Management System است مشهورند، وبسايتهايي از نوع پرتالها يا سايتهاي پويا هستند که براي مصارف خاص توسط طراحان حرفه اي و يا شرکتهاي طراحي حرفه اي ايجاد ميشوند.
تمام مزايا و معايب مربوط به سايتهاي پويا در مورد سايتهاي مجهز به سيستم مديريت محتوا صدق مي کند.
البته در نظر داشته باشيد که سايتهاي پويا و پرتالها نيز مجهز به سيستم مديريت محتوا هستند اما آنچه که در CMSها متفاوت است طراحي آنها و سيستمهاي مديريت محتواي آنها براي مصارف خاص است.
از مزاياي سيستمهاي مديريت محتوا نسبت به ساير سايتهاي دايناميک مي توان به آماده بودن و جامع بودن آنها اشاره کرد. از اين رو اغلب اينگونه از سايتها در کمتر از 3 روز کاري قابل نصب و استفاده هستند.
طراحي سايتهاي CMS مانند يک خط توليد محصول است و از آنجا که طراح بايد نمونههاي محدودي را به صورت انبوه توليد کند سعي در رعايت تمام اصول امنيتي، گرافيکي، موارد مربوط به رنکينگ و امتياز موتورهاي جستجو و ساير موارد موثر مي کند.
با توجه به مزيتهاي آنها به تمامي افراد، سازمانها و شرکتهايي که شرايط داشتن سايتهاي دايناميک را دارند توصيه ميشود تا ابتدا به دنبال سيستمهاي مديريت محتواي مخصوص به کار خود بگردند و در صورتي که پيدا نشد به طراحي سايتهاي پويا روي بياورند.
سايتهاي متحرک استاتيک و نيمه دايناميک (Static and Dynamic Flash Website): سايتهاي فلش يا متحرک دو نوع استاتيک و نيمه دايناميک هستند و توسط نرمافزارهاي خاصي ايجاد مي شوند در برخي موارد از XML يا Action Script براي ايجاد قابليتهاي تغيير يا هوشمندي در اين سايتها بهره گرفته مي شود.
به طور کلي سايتهاي فلش ثابت (استاتيک) غير قابل تغيير مي باشند و مانند سايتهاي ثابت يکبار توسط طراح ايجاد مي شوند و براي تغيير آن نياز است تا افراد به صورت حرفه اي يا نيمه حرفه اي از دانش طراحي فلش برخوردار باشند.
اما سايتهاي فلش نيمه دايناميک يا نيمه پويا مانند سايتهاي پويا عمل ميکند و قابل تغيير هستند اما تغيير در آنها به سادگي سايتهاي پويا نيست و وسعت ايجاد تغييرات نيز بسيار محدودتر است.
از مزيتهاي وب سايتهاي فلش جذابيت آنهاست. گرافيک زيبا و انيميشنهاي جذاب. اما از معايب عمده آنها ميتوان به عدم خوانده شدن اطلاعات موجود در آنها توسط رباتهاي جستجوگر و عمدتا سرعت بسيار پايين بارگذاري اشاره کرد.
نکته: سايتهاي فلش براي افراد و گروهها يا شرکتها و سازمانهايي مناسب است که نياز به تبليغات ندارند و عموم کاربران با آنها آشنا هستند مانند خوانندگان، سياست مداران، بازيگران و گروههاي موسيقي، هتلهاي معروف، مکانهاي توريستي.
پرتالها (Portal): پرتالها سايتهاي پوياي جامعي هستند که چند هدف خاص را در يک سايت دنبال مي کنند به عبارت ديگر مجموع چند سايت پويا که براي رسيدن به هدفي خاص در کنار هم قرار گرفته اند را مي توان پرتال ناميد. به عنوان مثال پرتال خبري مي تواند از چند سايت دايناميک تشکيل شده باشد که هر يک امکانات خاصي چون عضو گيري، انتشار اخبار، انتشار تصاوير، نظر سنجي و ... را در اختيار مديران آن قرار دهد.
تمام ويژگيهاي يک سايت پويا مي تواند در يک پرتال نيز صدق کند.
نکته: معمولاً پرتالها توسط سازمانها، گروهها و شرکتها خريداري مي شوند. به دليل نياز به بروز رساني بخشهاي مختلف اداره آنها توسط يک فرد بسيار مشکل است مگر آنکه به چشم يک کار حداقل پاره وقت به آن نگاه شود.